ไผ่หวาน

ไผ่หวาน
นายจารุพงศ์  พลเดช
ผู้ว่าราชการจังหวัดลพบุรี

ไผ่ เป็นพืชชนิดหนึ่งที่มีคนสนใจมากที่จะใช้การบริโภคในชีวิตประจำวัน หากมีโอกาสทุกคนจะเรียกหา และนำมาบริโภคอย่างไม่รีรอ

ลักษณะทั่วไปของไผ่หวาน
ไผ่หวาน มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า Bambusa Sp. ชื่อวงค์ Gramineae ชื่อพื้นเมือง ไผ่หวาน ไผ่บงหวาน ลักษณะโดยทั่วไป เป็นไผ่ขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ลักษณะกอเป็นพุ่มแน่น ลำอ่อนมีสีเขียวใบไม้ ลำแก่จะมีสีเขียวแก่ ลำต้นมักมีลักษณะคดงอ มีการแตกกิ่งจำนวน 2-5 กิ่งตลอดลำ ลำต้นมีเส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ 3-5 ซ.ม. สูงประมาณ 5-8 เมตร บริเวณเหนือข้อเล็กน้อยจะเห็นเป็นแถบวงแหวนสีขาวรอบลำชัดเจน และมีรากอากาศรอบ ๆ ข้อ  ลักษณะที่สังเกตง่ายที่สุด คือ ครีบกาบทั้งสองข้างของกาบหุ้มลำจะมีขนาดไม่เท่ากัน  และมีรูปทรงต่างกัน ซึ่งปกติครีบกาบของไผ่ชนิดอื่นจะมีขนาดเท่ากัน หรือเหมือนกัน  ไผ่หวานมีใบขนาดกลาง สำหรับผลนั้นเป็นหน่อมีสีเขียวหนักประมาณ  200-300 กรัม
การกระจายพันธุ์ตามธรรมชาติ จะพบขึ้นในป่าผสมผลัดใบ (ป่าเบญจพรรณ ) ในภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือพบมากที่สุดที่จังหวัดเลย  สำหรับการขยายพันธุ์และผลิตกล้านั้น  สามารถดำเนินการได้โดยการแยกเหง้าหรือเพาะเมล็ด  ในการปลูกนั้นจะต้องมีปัจจัยสิ่งแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการปลูก  โดยเน้นที่ดินการปลูกในดินร่วนปนทราย ดินลึก มีการระบายน้ำดี สำหรับความชื้นไผ่หวานเป็นพืชที่ต้องการความชุ่มชื้นมาก

การบำรุงรักษา
การปลูกและการบำรุงรักษานั้น การปลูกไผ่หวานควรคัดเลือกพื้นที่และเตรียมพื้นที่ก่อน โดยเตรียมพื้นที่ไว้ตั้งแต่ฤดูแล้งซึ่งจะทำงานได้สะดวกสามารถลงมือปลูกได้ทันในต้นฤดูฝน โดยปลูกในพื้นที่ที่เป็นแอ่ง ที่ลุ่มน้ำขัง มีเนินหรือมีตออยู่ในพื้นที่ต้องไถบุกเบิกกำจัดตอออกให้หมดปรับสภาพพื้นที่ให้เรียบ แต่ถ้าเป็นพื้นราบอยู่แล้วแค่ไถพรวน กำจัดวัชพืชอย่างเดียวก็พอแล้ว ในแหล่งที่สามารถให้น้ำได้ตลอดทั้งปีก็สามารถปลูกไผ่หวานได้ตลอดปีเช่นกัน

หลุมปลูกมีขนาด กว้างxยาวxลึก ไม่น้อยกว่า 50x50x50 เซนติเมตร ให้ใช้ปุ๋ยหินฟอสเฟต 1 กระป๋องนม (ประมาณ 300-500 กรัม) ต่อหลุม ผสมปุ๋ยคอกเก่าที่สลายตัวแล้ว 1 บุ้งกี๋ (ประมาณ 1 กิโลกรัม)  และยาฆ่าแมลงฟูราดาน 1-1.5 ช้อนแกง (10-15 กรัม) คลุกเคล้ากับดินคนให้ทั่ว แล้วกลบกลับคืนลงไปในหลุมให้ระดับดินสูงกว่าเดิมเล็กน้อย เผื่อสำหรับดินยุบตัวภายกลัง การปลูกและระยะเวลาการปลูกที่เหมาะสม การปลูกในฤดูฝน คือ ระหว่างเดือนพฤษภาคม ถึงเดือนกันยายน เนื่องจากช่วงระยะที่เริ่มปลูกไผ่หวานต้องการน้ำมาก การปลูกในช่วงฤดูฝนจะช่วยลดค่าใช้จ่ายในการรดน้ำลงได้มาก และเป็นระยะที่ไผ่มีการเจริญเติมโตดีที่สุดด้วย สำหรับระยะปลูกและจำนวนกล้าไผ่หวานต่อพื้นที่ ควรมีระยะปลูกประมาณ 8x8 เมตร หรือประมาณ 25 กอต่อไร่ หลุมที่ปลูกมีขนาดประมาณ 50x50x50 เมตร

สำหรับโรคของไผ่หวานนั้น มีโรคแมลงและศัตรูโดยธรรมชาติ เหมือนกับโรคแมลงและศัตรูธรรมชาติของไผ่เลี้ยงโดยทั่วไป การเจริญเติบโตของไผ่หวาน มีอัตราการเจริญเติบโตเหมือนกับอัตราการเจริญเติบโตของไผ่เฮียะ  ผลผลิตของไผ่หวานนั้น สามารถเก็บรักษาเหมือนกับไผ่เลี้ยงทั่ว ๆ ไป  การแปรรูป ลำต้นใช้เป็นเชื้อเพลิง หน่อมีรสหวานอร่อย สามารถรับประทานสดได้ และนิยมนำไปประกอบอาหารได้หลายชนิด

ข้อคิดเห็น
การปลูกไผ่หวานนั้น นับเป็นพืชเศรษฐกิจชนิดหนึ่งที่สามารถสร้างรายได้ให้แก่เกษตรกรอย่างต่อเนื่อง และมีความต้องการจำนวนมาก การผลิตยังไม่เพียงพอกับความต้องการ ดังนั้น ไผ่หวานจึงเป็นพืชเศรษฐกิจอย่างหนึ่งที่จังหวัดลพบุรีมีความประสงค์ที่จะสนับสนุนให้เกษตรกรได้ปลูกไผ่หวานเป็นพืชเศรษฐกิจของจังหวัด และอยู่ในระหว่างรณรงค์ให้องค์ความรู้แก่เกษตรกรโดยทั่วไป การปลูกไผ่นั้น ยังสามารถปลูกพืชอื่นแซมได้ เช่น ฝัก แฝง มันเทศ พริก มะเขือ หรือพืชตระกูลถั่วต่าง ๆ หลังจากไผ่หวานให้หน่อแล้ว ก็ยังสามารถปลูกกระชาย หรือสมุนไพรประเภทต่าง ๆ ได้ แถมยังปลูกควบคู่ไปกับกระท้อน ขนุน ส้มโอ ก็ได้เช่นกัน